Op mijn twintigste liep ik stage in een jeugdgevangenis. Ik was direct geraakt: de onmogelijke situatie waarin jongeren zich bevinden; opgesloten, veel onzekerheden, een muur moeten optrekken om je te beschermen, verharden om te overleven, een achtergrond die bepalend is en een samenleving die voornamelijk het daderschap ziet.

Toen ik mijn studie psychologie had afgerond ben ik gaan werken in de Amsterbaken, een jeugdinrichting die nu niet meer bestaat. Dit werk gaf mij de kans om deze jongeren écht te mogen leren kennen en een inkijkje te krijgen in hun leefwereld. Ook in mijn huidige werk blijft het zoeken naar echt contact. Hoe kan ik ervoor zorgen dat ze zich veilig voelen, dat ze zichzelf kunnen zijn, ze durven te praten over het verleden dat hen gevormd heeft en over de toekomst die ze zelf nog willen vormgeven? Dat vraagt allereerst iets van mij als forensisch psycholoog: ik moet oprecht zijn en betrouwbaar. Zelf kwetsbaar durven zijn, ook mijn verhaal vertellen, niet bang zijn emoties te tonen als ik geraakt word door hun verhalen. Ik heb zoveel geleerd van de mensen die ik begeleid.

Ik heb van jongs af aan meegemaakt hoe een handicap je leven kan vormen. Maar ook hoe je daar los van kan komen. Of die handicap nu mentaal of fysiek is, of dat hij gevormd wordt door je verhaal en gedrag uit het verleden. Wat je verhaal ook is, dat mag geen last zijn. Je kunt elke handicap omvormen tot kracht. Die gedachte, dat geloof, dat drijft me.

De meeste jongeren die vastlopen, willen geen behandeling. Vaak moeten ze wel, is het ze opgelegd door een rechter en worden ze bestraft als ze het niet doen. De kunst is dan toch: mag ik jou beter leren kennen en met je meedenken welke kant je op wilt gaan? Dat lukt het beste als je luistert, niet oordeelt. Er is voor mij een groot verschil tussen wie iemand is en wat iemand doet. Gedrag komt vaak voort uit iets waar je zelf ook niet altijd voor hebt gekozen. Je achtergrond speelt een belangrijke rol, de plek waar je geboren bent, hoe de wereld jou ziet en behandelt. Ik vind dat iedereen het recht heeft los te komen van een verhaal, ongeacht wat je gedaan hebt. Dat biedt nieuwe mogelijkheden. Dan is de kans op recidive het kleinst.

Bij ADAMAS kwam ik jongeren tegen die ik zelf in de jeugdgevangenis heb begeleid. Dat is bijzonder, dat je dan ineens collega’s bent. En andere jongen bij ADAMAS die vroeger van de rechter naar een psycholoog moest maar had geweigerd, vertelde me: als ik geweten had dat ik jou als behandelaar had gekregen was ik meteen gegaan. Dat vind ik hartverwarmend. ADAMAS is een geweldig netwerk: je leert elkaar tijdens de opleiding tot Credible Messenger goed kennen, je wordt een hecht team. Dan kun je door en over alle disciplines heen snel schakelen. Want wat ik niet kan bieden, kan een ander uit het netwerk misschien wél bieden. De verbinding met elkaar is onze kracht, naast gelijkwaardigheid. Een jongen die ik begeleid had onlangs een specifieke vraag. Die heb ik direct kunnen doorverwijzen naar een collega bij ADAMAS. En nu ontstaat er tussen die twee een samenwerking. Een nieuw netwerk is gevormd, en een kans is benut. Dat is toch geweldig.

Wat ook mooi is aan de Credible Messengers opleiding: je leert hoe emoties en het verleden zich kunnen vastzetten in je lichaam. Als psycholoog ben je vaak cognitief bezig: praten, analyseren. Maar het lichaam heeft ook een intelligentie. De kennis die ik daarover heb opgedaan is een waardevolle toevoeging aan hoe ik nu mijn behandeling insteek: het lichaamsgerichte is erbij gekomen.

Iedereen bij ADAMAS wordt door passie gedreven. We laten ons niet vermorzelen door protocollen. Het mens-zijn staat centraal. Zo ga ik ook mijn behandelingen in: datgene doen wat past en nodig is. Ikzelf ben daarin een belangrijk instrument; ik ben vrij. Die vrijheid straalt af op de jongeren die ik begeleid. Ze zijn geen ‘casus’ of ‘subject’, maar mensen met angsten en verlangens, die ernaar hunkeren kansen te krijgen en gezien te worden. Als iemand me na werktijd belt, pak ik de telefoon op. Ook voor jongeren die ik niet meer begeleid, blijf ik beschikbaar. Als je een band hebt opgebouwd, stopt dat niet na werktijd. Dat kenmerkt voor mij de ware professional, dat is wat ons als Credible Messengers tekent.